Śnienie to rzecz ważna. A nie przepraszam! Śnienie to nie jest statyczna rzecz. To tańczący, pełen znaczeń proces. Wbrew pozorom sny mają swoją realność. Świat współczesny zakochany jest w materii, w osiąganiu, w realizmie, w naukowości. Nie interesują go sny, fantazje, wizje i wglądy. Zostały one przeniesione do sfery subiektywnej i nazwane zwykłą mrzonką, iluzją, fanaberią. Schizofrenik, jak i mistyk, to osoby zwyczajnie chore dla takiego światopoglądu. Świat wewnętrznych sensów, odczuć, struktur i treści psychicznych nie jest ani ceniony ani nawet zauważany. Głębokie życie psychiczne zostało w większej części społeczeństwa zepchnięte na bok i odzywa się jedynie przez nieprzyjemne symptomy, takie jak: lęki, pragnienia, neurotyzmy czy psychotyzmy. Leczy się je głównie lekami wspomagającymi biologicznie. Jednak człowiek to nie tylko ciało czy osobowość. Odradzanie co rusz psychoterapii czy religii świadczy o tęsknocie człowieka za własnym wnętrzem.
Człowiek bez sensu ubożeje. Victor Frankl i jego terapia z egzystencjalnym sensem w roli głównej daje nam taki oto paradygmat pełni życia: człowiek jest w stanie przejść największe cierpienie, jeśli w jego horyzoncie poznawczym jest obecny sens. Daje on siłę do życia, napełnia codzienność miłością, spokojem i zdolnością do pokonywania trudności czy progów rozwojowych. Sens jest tajemnicą, która jest podstawą egzystencji spełnionej. "Nie mam po co żyć" to stwierdzenie pochodzące z głębi życia pozbawionego sensu. Sens nie jest tylko i wyłącznie jakimś bliżej określonym celem. Może oczywiście przejawiać się w jakichś sprecyzowanych celach (typu: życie zawodowe, założenie rodziny, zdobycie jakiejś góry). Jednak w swej istocie sens jest egzystencją pełną znaczeń i symboli, w których człowiek-pełen-sensu żyje, porusza się i jest obdarzany mocą ich odczytywania i asymilowania. Świat w tej narracji jawi się jako liturgia swoistych sensów, które czekają na odkrycie i podróż w kierunku Nieznanego. Jest to życie swoiście religijne, choć wcale nie musi być związane z jakimś konkretnych kościołem, wspólnotą czy wyznaniem.
Wracając do śnienia. W snach objawiają się "sensowne znaczenia". Sen jest jakby listem, który wysyłany jest z nieświadomości do świadomości człowieka. Gdy zasypiamy zanurzamy się w przedziwną ciszę istnienia. To, że w czasie snu nie mamy świadomości istnienia własnego ja, nie oznacza, że nie istniejemy. Istniejemy! W tej ciszy bycia przytrafiają się nam przeróżne sny. Czasem ludzie, którzy nie mają kontaktu z sobą nie śnią w ogóle bądź ich sny są jedynie chwilowymi, niezauważonymi plamami na ekranie życia. Jednak sen może stać się drogą do siebie samego. Sen może pomóc nam w odkryciu sensu o którym się nam nie śniło :)
Chcę się tu podzielić jednym z ostatnich moich snów. Analizy snów uczę się od dawna. Sny w pewnej mierze prowadziły mnie przez życie. Były sny, które pokazywały mi moje kompleksy, wyparte emocje czy destrukcyjne mechanizmy. Śniłem również znaczenia, które pomagały mi podejmować decyzje. Sen jest jak mędrzec, który prowadzi przez życie. Gdy byłem dzieckiem śniłem, że staję naprzeciwko jakiegoś pięknego drzewa, którego strzeże potężny lew. Czułem, że muszę doświadczyć "tego drzewa", ale muszę pokonać tego lwa czy też stać się nim. To był sen istotny i głęboki, w pewnej mierze dany mi na całe życie. Określał bowiem mit życiowy, który żyje mnie od wielu lat.
Teraz przytoczę sen z ostatniego czasu, a z nim swoisty sens. Śniłem, że stoję na jakiejś powierzchni i zostaję zaproszony przez jakąś tajemniczą postać do wskoczenia do tunelu. Wyglądał on jak rura czy bardzo długa zjeżdżalnia, którą można spotkać w basenach. Wszedłem w niego niepewnie. Nagle zacząłem spadać czy też zjeżdżać z dużą prędkością w dół. Po drodze minąłem jakiegoś człowieka, który próbował wrócić na powierzchnie, ale bez skutku. Wypadłem ze zjeżdżalni w wielkie pomieszczenie pełne rozmaitych przedmiotów. Było to miejsce, które wyglądało jak ogromny sklep albo magazyn. Wokół kręciło się wiele osób, ale żadnego z nich nie mogłem rozpoznać. Wszystkie wydawały mi się tak przyjazne, dobre, pełne ciepła. Pracowały z radością. Ustawiały przedmioty, dbały o porządek. Nagle ze mnie samego pojawiła się ni stąd, ni zowąd chęć niszczenia tego miejsca. Ze splotu słonecznego wylatywała w kierunku półek i regałów moc niszczenia, agresja, gniew. Przewracała ona półki i rozrzucała ustawiane tam rzeczy. Postaci z magazynu spokojnie, bez niepokoju i lęku porządkowały niszczone przeze mnie przestrzenie. Było w nich tyle ciepłe i miłości! Po chwili zrozumiałem, że nie mam takiej siły, żeby zniszczyć cały ten "podziemny świat". Poddałem się. Sen się skończył.
Gdy szedłem wczesnym rankiem do pracy analizowałem ten sen. Na początku wyobraziłem sobie, że mam terapeutę (bądź też nawiązałem kontakt ze swoim wewnętrznym terapeutą) i zacząłem opowiadać mu własny sen. Po kilku minutach znalazłem sensowną interpretację tego snu. Oto moje własne ja (ego) przez tunel dostało się do "podziemnego świata" (nieświadomości), który jest nieznany dla powierzchowności ego. Moje ja mogło przez chwilę zobaczyć, że jest jedynie małą wysepką na tym świecie. Świat podziemny to świat sensów, które pracują we dnie w nocy. Głęboko pod moim ja istnieją struktury, postaci ze snu, treści, które żyją i są realne! Mówi mi to, że jestem czymś więcej niż ja (ego). Ten podziemny świat również jest "mną" czy też żyje we mnie. Drugą uderzającą rzeczą w tej interpretacji było odkrycie, że istnieje we mnie siła, która niszczy, która lubi pławić się w nieszczęściu i w niedoli. Jednak "pod spodem mojej zdolności rozumienia" żyje miłość, która prowadzi cały świat. Harmonia i ład świata przekracza moją zdolność rozumienia. Śmierć, huragany czy wojny zdają się mówić, że świat nie ma ani sensu ani prowadzenia ani niczego, co go spaja! Jednak myśl ta przy bliższym spotkaniu wydaje się być ograniczona i wąska. Dla mnie ten sen(s) dał mi doświadczenie i zrozumienie, że jestem niesiony przez Większą Siłę niż moje ja i jego nawykowe schematy. Tak jak w doświadczeniu Pawła z Tarsu: "Wiemy też, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru. (Rz 8, 28)". Można to przetłumaczyć inaczej: "Wiemy zaś, że z miłującymi Boga wszystko wspópracuje ku dobru, z tymi będącymi powołanymi z wcześniejszego postanowienia" (tłum. własne, druga część zdania jest niepoprawna stylistycznie). Tłumacząc to z języka chrześcijan można powiedzieć, że istnieje tajemnicza Siła (w religiach nazywana Bogiem), która niesie Dobro (agathon) i pracuje mając w objęciach czas (przyszłość-"będącymi", teraźniejszość- "współpracuje", przeszłość- "wcześniejszego postanowienia"). Jednak owa współpraca/współdziałanie jest większa niż nasz mały, wąski, codzienny umysł.Nowy sen(s) dał mi powiew spokoju. Wraz z nim zrozumiałem, że sytuacja, w której się znalazłem teraz, to nie przypadek. "Coś" dba o wszystko. Mogę spokojnie żyć i nie martwić się o jutro. Zaś niszczące mechanizmy wewnątrz mnie nie mają siły, żeby zniszczyć sen(s) i jego przychodzenie. Sens jest niezniszczalny w swej istocie.
